Wędrynia (czes.: Vendryne) — duża wieś (4300 mieszk.) na pd.-wsch. od Trzyńca, położona w dolinie Olzy i jej prawobrzeżnego dopływu — Wędryńki. W 1980 r. włączona do Trzyńca. Po społecznym referendum — od stycznia 1995 r. ponownie samodzielna gmina.
Wędrynia jest jedną z najstarszych wsi całego Śląska Cieszyńskiego. Jako „Wandrina” (Wądrynia) figuruje już w 1305 r. w wykazie uposażeń biskupów wrocławskich. Istniała już jednak znacznie wcześniej, o czym świadczy wiek tutejszego kościoła, datowanego najpóźniej na XIII stulecie, oraz archaiczna nazwa, będąca ciągle jeszcze przedmiotem dociekań językoznawców. W jej nazwie wyróżnić można starosłowiański przedrostek „wą-” oznaczający obniżenie, wgłębienie terenu oraz takiż rdzeń „-dr-”, oznaczający bieg, spływ wody (a więc „obniżenie z płynącą wodą”).
Wędrynia składa się z kilku części, rozrzuconych na sporym terenie od szczytu Ostrego na pn.-wsch. po granice Tyry na pd.-zach. Historyczne centrum wsi, czyli „Dziedzina” ze wspomnianym kościołem, leży w górze doliny Wędryńki. U ujścia tego potoku do Olzy, tuż powyżej dawnego brodu, którym przekraczała ją dawna „Droga Miedziana”, leży Czornowskie z dworcem kolejowym. Między szosą (międzynarodowy szlak drogowy E 75) a Olzą leżą Ryborzowice — dawniej samodzielna wieś, wzmiankowana już w 1568 r. Za Olzą, oddzielone Liderowskim Potokiem od Karpętnej, leży Zaolzie — do XVIII w. również samodzielna wioska, zwana Lidzierzowicami.
Wędrynia była przez długi czas wsią szlachecką. Pierwszym znanym dziedzicem był Alisz z Orłowej, który za wierną służbę otrzymał w 1426 r. Wędrynię od księcia cieszyńskiego Bolesława. Następnie władały nią rody Cyganów ze Słupska, Czelów z Czechowic i Borków z Tworkowa. W 1694 r. ostatni z rodu Adam Borek, piastujący urząd marszałka krajowego, darował wieś sprowadzonemu przez siebie na Śląsk zakonowi bonifratrów, którym wkrótce ufundował również klasztor ze szpitalem i kościołem w Cieszynie. W 1702 r. zakon, za ogromną na owe czasy kwotę 30 tys. złotych reńskich, odsprzedał wieś Habsburgom.
Wędrynia była wsią biedną. Chłopi mieli mało pól, brakowało zupełnie terenów wypasowych. W 1849 r. na 340 rodzin (1519 osób) było tylko 26 rodzin rolników, 91 rodzin zagrodników i aż 223 rodziny bezrolnych chałupników i komorników, utrzymujących się w tym czasie głównie z pracy na trzech miejscowych folwarkach, a także przy wydobyciu rudy żelaza i kamienia wapiennego oraz przy paleniu wapna. Dopiero rozwój bliskiej trzynieckiej huty, do której wieś zaczęła dostarczać najwięcej siły roboczej, odwrócił marny los wędryniaków. Dzisiaj, gdy bloki mieszkalne Trzyńca sięgnęły granic wędryńskich pól, wieś przybrała charakter podmiejskiego osiedla robotniczego.
Wśród innych miejscowości Zaolzia Wędrynia odznacza się wciąż jeszcze dużym odsetkiem mieszkańców narodowości polskiej i prężnie działającymi kołami PZKO. Stąd pochodzi Kazimierz Kaszper — ceniony poeta i publicysta. W Wędryni wychował się urodzony w Lesznej Górnej Paweł Musioł, który tu właśnie jeszcze w 1939 r. podjął konspiracyjną działalność w ruchu oporu. Z Wędryni pochodził również Jan Mrózek (1913-1945), w czasie wojny pracownik sieci wywiadu dalekiego zasięgu (kryptonim „Stragan”) Komendy Głównej AK. Był on od 1942 r. w Wiedniu szefem grupy „WO-1 Południe” tej siatki, działającej na ogromnym obszarze od Bawarii przez Czechy i Austrię po Słowację (wśród ok. 200 agentów było wielu pochodzących ze Śląska Cieszyńskiego, m.in. siostra Mrózka, Ewa i jego kuzynka Maria Magnusek, Władysław Gojniczek z Łyżbic, Władysław Babiński z Cierlicka). Aresztowany w 1943 r. i skazany na karę śmierci, zginął w przeddzień wyzwolenia na dziedzińcu więzienia w Stein an der Donau wraz m.in. ze swoim współpracownikiem z wywiadu, a kiedyś wybitnym taternikiem — Karolem Englischem.
Najcenniejszym zabytkiem wsi jest bez wątpienia murowany, gotycki kościół katolicki p.w. św. Katarzyny (18Z). „Na Czornowskim” zachował się dom o tradycyjnej nazwie „Myto”, w którym pobierano ongiś opłatę za korzystanie z mostu na Olzie. Tu również, przed mostem, znana od wieków gospoda „Na Czornowskim”, odbudowana po pożarze z lat 70-tych. Przy niskich stanach wody w korycie Olzy, na wysokości dworca kolejowego, możliwe do odszukania kryształy kalcytu (CaCO3) i stroncjanitu (SrC03 — węglan strontu), związane z miejscowymi wapieniami cieszyńskimi. Komunikacja kolejowa ĆSD. Komunikacja autobusowa ĆSAD: w dolnej części wsi przelotowa (trasa Trzyniec — Jabłonków), osobne kursy do „Dziedziny” w górnej części, również kursy przez Trzyniec Sosnę. Poczta. Restauracje, bufet. Punkt wyjściowy szlaków: zielonego do siodełka pod Małym Ostrym (18Z) i zielonego na Jaworowy w Beskidzie Śląsko-Morawskim.
Wędryńka — potok o źródłach na pd. stokach Ostrego, spływający przez Wędrynię i uchodzący do Olzy w Łyżbicach.
