Beskid Żywiecki

PALENICA (1343 m) — jest to jeden z sześciu szczytów przekraczających 1300 m części Beskidu Żywieckiego, położony w grzbiecie granicznym pomiędzy Pilskiem* a Trzema Kopcami*. W odróżnieniu od innych szczytów o tej wysokości (np. Romanka*, Lipowska* czy Pilsko) nie tworzy samodzielnego „gniazda”. Wysyła jedynie ku północy krótki i szeroki grzbiet rozdzielający potok Cebula* od źródłowej części doliny Sopotni Wielkiej*. Spod szczytu w kierunku północnym opada malownicza Hala Cudzichowa* (od strony słowackiej zarośnięta młodnikiem). Od tej właśnie hali przyjęła się ludowa nazwa „Polanica” zniekształcona później przez kartografów na Palenicę. Stara, unikatowa nazwa szczytu brzmi Szyproń (Komoniecki w Dziejopisie Żywieckim podaje zniekształconą formę „Syfron”). Praktycznie poza tym miejscem podobna nazwa nie występuję w Karpatach (wyjątek — Sipruń 1461 m) w Wielkiej Fatrze kolo Rożem-berku na Słowacji). Prawdopodobnie K. Sosnowski usłyszał zniekształconą nazwę tego szczytu w postaci „Sypurzeń” i wprowadził ją do przewodników w odniesieniu do sąsiedniego (na wschód) szczytu Munczolika. Trasa 25C, słowacka 1N.

PAWLUSIA PRZEŁĘCZ (ok. 1180 m) — wyraźne choć rozlegle siodło oddzielające Romankę* (od pójnocy) i Rysiankę* (od południa),a jednocześnie źródłowy kocioł doliny Żabnicy* (na zachodzie) od górnej części doliny Sopotni Wielkiej*. Pokrywa ja malownicza Hala Pawlusia*. Trasa 12C.

PAWLUSIA HALA — zwana także Cięcińską. Obejmuje przełęcz o tej samej nazwie pomiędzy Rysianką* a Romanką* i jej najbliższe otoczenie. Od północy graniczy z Halą Łyśniowską opadającą po wschodnim zboczu Romanki w stronę doliny Sopotni Wielkiej*, a od południa z Halą Rysianką. Według źródeł z 1930 roku była własnością 6 wspólników z gmim Żabnica* (na której terenie się znajduje) i Cięcina*. Nazwa pochodzi od nazwiska jednego z właścicieli. Na jej północnym krańcu sekcja narciarska Beskidenverein z Bielska wybudowała w roku 1914 niezagospodarowane schronisko. Okoliczni górale rozebrali je po zakończeniu I wojny światowej. Hala była intensywnie wykorzystywana do wypasu i gospodarki szalaśniczej. Do dziś stoją tu dwa szałasy (w zachodniej części) oraz obszerna długa obora (w północno-wschodniej części — aktualnie nie używana i zdewastowana). Prowadzi od niej droga wozowa na skraj lasu i dalej do doliny Sopotni Wielkiej. Nieopodal źródło. Trasy: 11Z, 12C, 13Ż.

OKRĄGŁA (947 m) — rozłożysta kulminacja zasługująca kształtem na swoja nazwę, znajdująca się w bocznym grzbiecie odchodzącym na północny zachód od grzbietu granicznego pomiędzy Grubą Buczyną* a Krawców Wierchem*. Ten stosunkowo krótki grzbiet, ograniczający od północnego wschodu dolinę Straceńca* jest wąski i zalesiony u nasady natomiast szeroki i bezleśny w rejonie szczytu. Od północy i zachodu pod wierzchołek podchodzą zabudowania należącego do Złatnej* osiedla również o nazwie Okrągła. Przez szczyt i grzbiet prowadzi dróżka a potem ścieżka, którą można dojść z centrum Złatnej do szlaku 22Ż, skąd już blisko na Krawców Wierch.

NICKULINA — jest to potok a także przysiółek Rajczy* położony w jego dolinie. Źródłowe cieki Nickuliny wypływają spod Redykalnego Wierchu oraz spod Hali Cukiernicy*. Dolina rozdziela grzbiet Suchej Góry* (od północy) od grzbietu Redykalny Wierch – Kiczora – Rajcza (od południa). W górnym odcinku jest ona zalesiona i dość dzika . Pierwotna nazwa, wspominana również przez Komonieckiego w Dziejopisie Żywieckim brzmiała Niezkulina. Prawdopodobnie austriaccy kartografowie odczytali nazwę stosując niemiecką fonetykę (ie = i, z = c) i tak powstała nazwa Nickulina, która utrwaliła się na polskich mapach. Trasa 7Ż.

MUNCZOLIK (1356 m) — kulminacja w grzbiecie granicznym pomiędzy Pilskiem* a Palenicą* (jedna z sześciu przekraczających 1300 m w opisywanej części Beskidu Żywieckiego). Wierzchołek po części zalesiony opada krótkim ale dość stromym stokiem na zachód, w stronę siodła oddzielającego go od sąsiedniej Palenicy. Na północnym zboczu opadającym do źródłowego kotła potoku Cebula* znajduje się pokryte skarłowaciałym lasem głazowisko. Na południowy zachód (na słowacką stronę) odchodzi ukośnie od Munczolika boczny grzbiet, który poprzez wyraźne siodło łączy się z masywną kulminacją Minczola (1273 m). Ma to zapewne związek z nazwą (choć będące pochodzenia wołoskiego nazwy: Minczoł, Munczel, Muńcuł itp. są dość popularne w Karpatach). Mapa austriacka błędnie przeniosła na szczyt 1356 m nazwę hali Szczawina i błąd ten występował również na polskich mapach turystycznych. Podobnie wprowadzona przez K. Sosnowkiego nazwa Sypurzeń jest zniekształconą, starą nazwą Szyproń odnoszącą się do sąsiedniej Palenicy (wg Komoniecłkiego). Trasa 25C, słowacka 1N.

ŁABYSÓWKA (Labesówka — 904 m) — dość rozległa kulminacja w grzbiecie ciągnącym się z Pilska* w kierunku północnym przez przeł. Przyslopy*, nad którą opada stromym ale krótkim stokiem. W większości zalesiona wznosi się od zachodu nad centrum Korbielowa*. Nazwa Labysówka pochodzi prawdopodobnie od góralskiego nazwiska Łabys, które odnotowuje inwentarz wsi Sopotnia Wielka* z 1712roku. Trasa 28Ż.

KRZYŻOWA — duża wieś w dolinie potoku Kamienna, poniżej ujścia potoku Krzyżówka, pomiędzy potogimi kulminacjami Krzyżowej (725 m) — od zachodu i Kiczory (757 m) — od wschodu. Stanowi ciągnącą się na przestrzeni blisko 5 km ulicówkę, której zwarta zabudowa łączy się od północy z Jeleśnią* a od południa z Korbielowem*. Wieś, podobnie jak większość miejscowości w okolicy, założyli osadnicy wołoscy na przełomie XV i XVI w. Krzyżowa nie posiada żadnych ważniejszych zabytków; dość dużo natomiast zachowało się archaicznego drewnianego budownictwa góralskiego oraz, podobnie jak w sąsiedniej Jeleśni, kilka przydrożnych kapliczek słupowych. Krzyżowa najczęściej odwiedzana jest tylko przejazdem w drodze do Korbielowa czy przejścia granicznego na przeł. Glinne*. Komunikacja autobusowa łączy Krzyżową z Żywca* i Jeleśnią. Znajdują się tutaj trzy przystanki PKS, ostatni przy skrzyżowaniu do Krzyżówki, już na granicy Korbielowa. We wsi znajduje się kościół (XX w.), poczta, kilka sklepów spożywczych, restauracja Nad Miodowcem i zajazd Pstrąg (którego tu serwują). Baza noclegowa opiera się na kwaterach prywatnych, które nawet w sezonie narciarskim są dużo tańsze niż w pobliskim Korbielowie. Trasa 27S

KUBIESÓWKA (868 m) — jest to wyraźna choć nie najwyższa kulminacja w grzbiecie ciągnącym się z Krawców Wierchu* na zachód i rozdzielającym doliny potoków Glinka i Straceniec*. Wierzchołek jest częściowo bezleśny i dominuje na nim wieża lokalnego przekaźnika TV Od południa pod szczyt podchodzą zabudowania należącego do wsi Glinka* osiedla również o nazwie Kubiesówka. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od występującego dawniej w okolicznych wsiach nazwiska Kubiesa. Spod szczytu roztacza się ciekawy widok na wschodnią część „Worka Raczańskiego” z Rycerzową, Muńcułem oraz rejonem Smerekowa i Oszusa w grzbiecie granicznym.